Εμπόριο βαμβακιού μεταξύ Δράμαλη και Σίνα το 1821
και δήμευση της αξίας του το 1823 μετά τη μάχη στα Δερβενάκια το 1822.
 |
| Μαχμούτ Πασάς-Δράμαλης |
του ΒΑΣ. Κ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ
Ο Μαχμούτ πασάς επιλεγόμενος και Δράμαλης γεννήθηκε στην Δράμα γύρω στα 1780.
Ο πατέρας του Σαλήχ Δερέμπεης της Δράμας δηλητηριάσθηκε στην πόλη αυτή το 1809 από πράκτορες του σουλτάνου Μαχμούτ Β’
1
Ο Δράμαλης που βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη όπου φοιτούσε σε στρατιωτική σχολή αναγκάσθηκε να επιστρέψει στην
Δράμα και να εγκατασταθεί σ' αυτήν ως στρατιωτικός διοικητής.
Η έκταση των τσιφλικιών του ήταν απέραντη κατελάμβανε ολόκληρη την πεδιάδα της Δράμας και των Φιλίππων και έφθανε ανατολικά μέχρι τον Νέστο και δυτικά μέχρι την Ζίχνη και τον Θόλο.2 Οι εκτάσεις των
σημερινών χωριών Καλού Αγρού, Φωτολίβους, Μαυρολεύκης, Νεροφράκτη, Αγίου Αθανασίου, Νέας Αμισού, Μαυροβάτου κ.ά. ανήκαν στον ίδιο. Η παραγωγή του ήταν κυρίως βαμβάκι, ρύζι, καπνός.
Τον Μάιο 1820 ανέλαβε την διοίκηση του σαντζακίου Λαρίσης
3 και έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις κατά των Ελλήνων στην Θεσσαλομαγνησία και κατά του Αλή Πασά.
Τον Ιούνιο 1822 διορίσθηκε βαλής του Μωριά και ταυτόχρονα διατάχθηκε να εκστρατεύσει στη νότια Ελλάδα και να καταπνίξει την ελληνική επανάσταση.
Στις 5 Ιουλίου πέρασε τον Ισθμό της Κορίνθου
4.
Η εκστρατεία του αυτή όμως είχε τραγικό τέλος.
Ο στρατός του καταστράφηκε εντελώς στα Δερβενάκια στις 25-28 Ιουλίου 1822 και ο ίδιος
τελικά πέθανε από ασθένεια στην Κόρινθο στις 26 Οκτωβρίου 1822 τα δε παιδιά του Ταχήρ και Ραούλ πληροφορήθηκαν τον θάνατο του στην Δράμα αργότερα.5
Ο Δράμαλης κατά το διάστημα της απουσίας του από την Δράμα (Μάϊος 1820- Οκτώβριος 1822) αρκετές φορές επισκέφθηκε την πατρική γη όπου είχε το χαρέμι και τους συγγενείς του και περισσότερο ότι έπρεπε να παρακολουθεί την πορεία της παραγωγής και της διάθεσης των προϊόντων του από την καλλιέργεια των τσιφλικών.
Είναι εξακριβωμένο ότι τον Μάϊο 1821 βρισκόταν στην Δράμα από την οποία φαίνεται πως
έστειλε εμπορική επιστολή στην Βιέννη.
6
Επίσης ο Δράμαλης πρέπει να επισκέφθηκε την Δράμα και κατά τους μήνες από τον Φεβρουάριο μέχρι και τον Μάϊο 1822.
7
Τα τσιφλίκια του Δράμαλη στην περιοχή της Δράμας απόδιδαν σημαντικές ποσότητες από βαμβάκι, ρύζι και καπνό.
Κατά τον 18ο αιώ. και μέχρι τα μέσα του 19ου αιώ. η ποσοτική καλλιέργεια του βαμβακιού βρισκόταν στην πρώτη σειρά της παραγωγικής διαδικασίας σε σύγκριση με τα άλλα προϊόντα.
Η καλλιέργεια του καπνού άρχισε να
ανεβαίνει και να περνά την παραγωγή του βαμβακιού μόλις από τα μέσα του 19ου αιώ. και εφεξής και έφθασε η συνολική παραγωγή του μόνο στον καζά Δράμας στην ίδια περίοδο τα 4.500.000-5.000.000 λίτρα.8
Ο Δράμαλης διέθετε τα προϊόντα του και κυρίως το βαμβάκι είτε στο εσωτερικό της οθωμανικής αυτοκρατορίας είτε στο εξωτερικό.
Η μεταφορά του βαμβακιού που συσκευαζόταν σε κασόνια γινόταν οδικά με καραβάνια από άλογα, μουλάρια και καμήλες στις αγορές της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης.
Η διάθεση του βαμβακιού σε εμπορικό οίκο
της Βιέννης που ανήκε στην ελληνική οικογένεια των Σίνα ακολουθούσε το δρομολόγιο Δράμα, Ζίρνοβο (=Κ.Νευροκόπι), Νευροκόπι, Ρασλόγκ και έφθανε στην Βιέννη μέσα από την σημερινή Βουλγαρία και Ρουμανία.
 |
| Σίνας Σίμων |
Διαπιστώνεται από τις πηγές ότι η οικογένεια Δράμαλη είχε σημαντικές εμπορικές συναλλαγές με τον οίκο Σίμωνα Σίνα και Σία της Βιέννηςπου ιδρύθηκε το 1798 9 και αργότερα από το 1802 με τον οίκο Σίμωνα Γ. Σίνα 10.
Από το έτος 1803 ο πατέρας Σίμων Σίνας έκανε γενικό και απόλυτο πληρεξούσιο του τον γιο του Γεώργιο Σίνα ο οποίος τελικά μετά τον θάνατο του πατέρα του (23-7/3.8.1822) 11 συνέχισε τις εργασίες στις επιχειρήσεις του διατηρώντας τον τίτλο με το όνομα του Σίμωνα Σίνα.
Ο Δράμαλης από την πλευρά του είχε αναλάβει επίσης την οικονομική διοίκηση και διαχείριση μετά τον θάνατο του πατέρα του (1809) και φαίνεται ότι συνέχισε τις εμπορικές δοσοληψίες με τον οίκο Σίνα γιατί όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της από 17.5.1821 επιστολής του προς τον Σίνα διατηρούσε ειλικρινή φιλία και εμπιστοσύνη με τον Γεώργιο
Σίνα που σήμαινε ότι αυτή θα είχε αναπτυχθεί ασφαλώς στο παρελθόν για πολλά χρόνια ανάμεσα στους δύο άνδρες. 12
 |
| Σίνας Γεώργιος |
Και φαίνεται ότι η φιλία αυτή ανάμεσα στους δύο άνδρες ήταν τόσο ισχυρή και δοκιμασμένη ώστε δεν διαλύθηκε ούτε και μετά την κήρυξη της επανάστασης από τους Έλληνες κατά των Οθωμανών το 1821 πρώτα στις Ηγεμονίες (Μολδαβία και Βλαχία) και έπειτα στην νότια Ελλάδα και διατηρήθηκε ακέραιη και φυσικά διακόπηκε μόνο με τον θάνατο του Δράμαλη στην Κόρινθο (26.10.1822).
Τον Μάιο 1821 ο Δράμαλης πρέπει να βρισκόταν στην Δράμα από την οποία φαίνεται ότι έστειλε στις 17 Μαΐου 1821 (έτος Εγίρας 1236) σχετική επιστολή στον Γεώργιο Σίνα (1783-1856) μεγαλέμπορο Έλληνα της Βιέννης ιδιοκτήτη του εμπορικού οίκου με την επωνυμία Σίμων Γ.Σίνας.
13
Στην επιστολή του ο Δράμαλης αφoύ αναφέρει ότι στηρίζεται στην φιλία που υπάρχει μεταξύ τους και στην εμπιστοσύνη που τρέφει στο πρόσωπό του (του Γ.Σίνα) τον ειδοποιεί ότι του στέλνει 900 φορτία (κασόνια) βαμβάκι για να τα πουλήσει ο ίδιος σε οποιαδήποτε τιμή πώλησης που θα καθορίσει ο ίδιος και τα χρήματα που θα εισπράξει να τα στείλει στην
Κωνσταντινούπολη ή να τα καταθέσει στην δική του τράπεζα. Στην επιστολή του ο Δράµαλης κατέληγε ότι θα πρέπει να περιµένει οδηγίες του σχετικά µε το ποσό που θα εισπράξει αν έπρεπε να το στείλει στην Κωνσταντινούπολη ή αν έπρεπε να το κρατήσει στην τράπεζά του και ότι περίµενε να δείξει (ο Γ.Σίνας) για τις εργασίες αυτές ζήλο και
ενέργεια.
Η διακίνηση της ποσότητος του βαµβακιού προς την Βιέννη από την Δράµα συνεχιζόταν από τον Μάϊο 1821 µέχρι το επόµενο έτος 1822. Στο διάστηµα αυτό ο Γεώργιος Σίνας παρέλαβε συνολικά 184.893 οκάδες βαµβάκι που είχε συνολική αξία 335.300 τουρκικές πιάστρες. Η εµπορική προµήθεια που θα έπρεπε να εισπράξει ο Σίνας ανέβαινε στις 10.059 τουρκικές πιάστρες.
Ο Δράµαλης δεν πρόλαβε να εισπράξει την αξία του βαµβακιού που πουλήθηκε από τον Σίνα γιατί στο µεταξύ µεσολάβησε η πανωλεθρία του τουρκικού στρατού στα Δερβενάκια και ο θάνατός του στην Κόρινθο στις 26 Οκτωβρίου 1822.
Η Υψηλή Πύλη τον θεώρησε αποκλειστικά υπεύθυνο για την καταστροφή του οθωµανικού στρατού και διέταξε την δήµευση της περιουσίας του αλλά και γιατί η περιουσία των Τούρκων που κατέχουν αξιώµατα όταν πεθάνουν περιέρχεται στο δηµόσιο.
Ανάµεσα στα περιουσιακά του στοιχεία που δηµεύθηκαν ήταν και η αξίωσή του από 335.300 τουρκικές πιάστρες κατά του Γεωργίου Σίνα (οίκος Σίµων Σίνας).
Έτσι αποκλείσθηκαν από την κληρονοµία του οι νόµιµοι κληρονόµοι του και υπεισήλθε σ' αυτήν το οθωµανικό δηµόσιο.
Το τουρκικό δηµόσιο µπήκε φυσικά ως διεκδικητής και στην αξίωσή του κατά του Σίνα και ως ήταν επόµενο άρχισε µια χρονοβόρα αλληλογραφία ανάµεσα στο οθωµανικό κράτος και στην Καγκελλαρία της Αυστρίας στην οποία αναγκάσθηκε να αναµιχθεί και ο Γεώργιος Σίνας.
Στις 26.10.1822 είχε πεθάνει ο Δράµαλης και στις 18 Μαρτίου 1823 η Υψηλή Πύλη έστειλε σχετικό έγγραφο για το ζήτηµα αυτό στον πρεσβευτή της Αυστρίας στην Κωνσταντινούπολη ο οποίος στη συνέχεια και το διαβίβασε αµέσως µε την εισηγητική έκθεση του προς την Καγκελλαρία της Βιέννης. Στο έγγραφο αυτό 14 περιγράφεται το
ιστορικό της υπόθεσης.
Αναφέρεται ότι στις 17 Μαϊου 1821 ο µακαρίτης Δράµαλης Μαχµούτ πασάς όταν ακόµη ζούσε είχε στείλει στοv Τούρκο ραγιά και έµπορο Σίνα που κατάγεται από την Ρούµελη και είναι εγκαταστηµένος τώρα στην Βιέννη
µε την µεσολάβηση του Καπάκογλου Χουσεϊν από την Προσοτσάνη που ανήκε δικαστικά στην Δράµα της Ρούµελης 3157 φορτοδέµατα (=µπάλλες) βαµβάκι καθαρό χωρίς κουκούτσια για πούληση.
Στη συνέχεια αναφέρεται στο έγγραφο ότι ακολούθησε ταξίδι του Χουσεϊν στη Βιέννη στις 5 Μαϊου 1822 ο οποίος µετέφερε µε δικά του έξοδα στον Σίνα 184.893 1/2 οκάδες βαµβάκι και έλαβε απ' αυτόν ένα χρεώγραφο αξίας 95.800 βιεννέζικων νοµισµάτων που αντιστοιχούσαν µε 355.300 τουρκικές πιάστρες που θα εξοφλούνταν σε δύο δόσεις η µία στις 5.4.1823 και η δεύτερη στις 25.4.1823 και αφού δηµεύθηκαν η περιουσία και οι απαιτήσεις του Πασά που πέθανε στις οποίες περιλαµβάνονται και οι αξιώσεις του κατά του Σίνα πρέπει να καταβληθούν απ' αυτόν (τον Σίνα) και τα ποσά αυτά στο τουρκικό κράτος.
Ο αυστριακός πρεσβευτής Ottenfels στην Κωνσταντινούπολη στην έκθεση του 15 προς τον Μέττερνιχ αφού αναφέρεται στο ιστορικό της υπόθεσης απευθύνει την παράκληση να κληθεί και να ερωτηθεί ο έµπορος Σίνας για ποιο λόγο καθυστερεί τα οφειλόµενα ποσά στο τουρκικό κράτος καταλήγοντας "
Πρέπει οπωσδήποτε να παρατηρήσω ότι η προθυµία που δείξαµε να προωθηθούν οι υποθέσεις µε γρήγορο ρυθµό βοήθησαν και στο να επιταχυνθούν διαδικασίες αυστριακών υπηκόων που σχετίζονται µε το οθωµανικό δηµόσιο".
Με άλλα λόγια δηλαδή ο πρεσβευτής τονίζει ότι πρέπει να εξυπηρετηθεί η Υψηλή Πύλη στα συµφέροντα της για να έχουµε το αντάλλαγµα στην εξυπηρέτηση των αυστριακών συµφερόντων στο οθωµανικό κράτος.
 |
| Κλέμενς Μέτερνιχ
|
Ο Μέττερνιχ αφού παρέλαβε την σχετική αλληλογραφία την παρέπεµψε στον υπουργό της Αστυνοµίας στις 15.10.1823 ο οποίος στην συνέχεια κάλεσε τον Σίνα για εξηγήσεις.
Στο σηµείωµα που κατάθεσε και υπόγραψε ο Σίνας στις 22.12.1823 εκθέτει µε λεπτοµέρεια το ιστορικό της υπόθεσης και παραθέτει τις νόµιµες αντιρρήσεις του ζητώντας εγγυήσεις από την Καγκελλαρία στην περίπτωση που οι κληρονόµοι του Μαχµούτ πασά θα διεκδικούσαν από τον ίδιο τα οφειλόµενα ποσά. Και θέτει στο υπόµνηµά του τέσσερα ασφαλιστικά µέτρα για την αντιµετώπιση του ζητήµατος τα οποία θα διασφάλιζαν τα συµφέροντα του εµπορικού οίκου Σίνα από τυχόν κινδύνους στην περίπτωση πληρωµής του χρέους στο τουρκικό δηµόσιο.
Τ α προφυλακτικά µέτρα που ζήτησε η επιχείρηση Σίνα στο υπόµνηµά της ήταν τα παρακάτω:
16
1. Να αναβληθεί η αποδοχή των πιστωτικών εγγράφων που εκδόθηκαν από τον οίκο Σ.Γ.Σίνα.
2. Να συνταχθεί γραπτά η διαδικασία της απόσβεσης των πιστωτικών εγγράφων µε την φροντίδα του δηµοσίου και την µεσολάβηση της Καγκελλαρίας.
3. Να εκδοθεί δήλωση της Καγκελλαρίας µε την οποία να δεσµεύεται η ίδια ότι θα εγγυηθεί στον εµπορικό οίκο Σίνα για ενδεχόµενες χρηµατικές απώλειες ή ζηµιές που θα δηµιουργηθούν.
4. Να υπογραφεί δήλωση από τον φυσικό κληρονόµο του Μαχµούτ πασά ότι η πληρωµή των 335.300 πιάστρων πρέπει να γίνει οπωσδήποτε στο δηµόσιο.
Η υπόθεση δεν τελείωσε το 1823 αλλά συνεχίσθηκε µέχρι και το έτος 1826. Τελικά µετά από ορισµένες διατυπώσεις που προηγήθηκαν ο Γεώργιος Σίνας πλήρωσε στο τουρκικό κράτος τις οφειλόµενες 335.300 τουρκικές πιάστρες κάνοντας και την δήλωση ότι παραιτείται από το δικαίωµά του να παρακρατήσει από το ποσό αυτό την εµπορική προµήθεια που ανέβαινε στις 10.059 τουρκικές πιάστρες.
17
Διαβάζοντας κανείς όλα τα έγγραφα της αλληλογραφίας στην υπόθεση αυτή είναι αναγκασµένος να κάνει εκτός από τις άλλες και τις παρακάτω πέντε διαπιστώσεις.
1.
Ο Έλληνας µεγαλέµπορας της Βιέννης Γεώργιος Σίνας που είναι ο µεγάλος ευεργέτης της Ελλάδος µετά την απελευθέρωση (Ακαδηµία Αθηνών, Αστεροσκοπείο Αθηνών κ.ά.) διατηρούσε ειλικρινή φιλία µε τον Μαχµούτ πασά της Δράµας και είχε σηµαντικές εµπορικές και οικονοµικές συναλλαγές και κατά συνέπεια και οικονοµικά συµφέροντα στη Δράµα.
2. Οι διπλωµατικές και εµπορικές σχέσεις της Καγκελλαρίας της Αυστρίας µε την οθωµανική αυτοκρατορία ήταν πολύ καλές και η κάθε πλευρά προσπαθούσε να διευκολύνει και να εξυπηρετήσει τα συµφέροντα της άλλης και στην κατεύθυνση αυτή ασφαλώς οδηγούσαν οι σχετικές οδηγίες του µισέλληνα Μέττερνιχ.
3.- Για τα συµφέροντα αυτά της οθωµανικής αυτοκρατορίας πιέσθηκε οπωσδήποτε ο Γεώργιος Σίνας να χαρίσει στο οθωµανικό κράτος και αυτήν την εµπορική του προµήθεια που δικαιούνταν να παρακρατήσει από την συνολική αξία του βαµβακιού.
4.-
Την ποσότητα του βαµβακιού µετέφερε οδικά από την Δράµα στην Βιέννη ο µεταφορέας του (=καµηλιέρης) Καπάκ-ογλου Χουσεϊν από την Προσοτσάνη που πρέπει να ήταν άνθρωπος της απόλυτης εµπιστοσύνης του Μαχµούτ πασά, υπεύθυνος στις πωλήσεις και στις µεταφορές των προϊόντων του.
5.- Η δήµευση της περιουσίας του Μαχµούτ πασά και ο αποκλεισµός των κληρονόµων του από την κινητή και ακίνητη κληρονοµία του µετά τον θάνατό του στις 26.10.1822 και η υποκατάσταση σ' αυτήν του τουρκικού δηµοσίου είτε γιατί θεωρήθηκε ο ίδιος αποκλειστικά υπεύθυνος για την πανωλεθρία του οθωµανικού στρατού στα Δερβενάκια (άποψη µας) είτε γιατί προβλεπόταν από τον µουσουλµανικό νόµο (έγγραφα) δεν πρέπει να ήταν καθολική και απόλυτη. Το γεγονός ότι τα παιδιά του Ταχήρ και Ραούλ και αργότερα και ο εγγονός του οµώνυµός του Μαχµούτ µπέης που εγκατέλειψε την Δράµα το 1924 είχαν στην ιδιοκτησία τους µεγάλες εκτάσεις από τσιφλίκια και αστικά οικόπεδα και πολλά κτίσματα δημιουργεί την πεποίθηση ότι η δήμευση που επιβλήθηκε στην κληρονομιά του Μαχμούτ πασά από το τουρκικό κράτος ήταν μερική και περιορισμένη και μάλλον επιλεκτική από το τουρκικό δημόσιο.-
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΗΓΕΣ:
- Haus-, Hof- u.Staatsarchio (Wien). Staatskanzlei, Turkei VII, Karton 33 και 18.
- Haus-, Hof- und Staatsarchio (Wien). Staatskanzlei. Noten νοπ der Polizei-Hofstelle
Fasz.47.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1.Καπετανάκη- Ακρίτα, Νικ., Μαχμούτ πασάς Δράμαλης, Δράμα 1937, σ.59. Κων. Κούσουλα, Η καταστροφή του Δράμαλη, Αθήναι 1962, Ευαγ. Ζαμάνου, Η εκστρατεία του Δράμαλη Αθήνα 1984.
2.ο.π.σ.62
3.Βαρδουνιώτη, Δημ., Η καταστροφή του Δράμαλη, Τρίπολις 1913, σ.46,
ο.π., σ.55.
4.Καπετανάκη - Ακρίτα, Ν., ο.π., σ.89.
6.Βλέπ. την επιστολή του Μαχμούτ πασά στον Γεώργιο Σίνα στο παράρτημα αριθμ. 1. Η επιστολή ήταν συνταγμένη στα τουρκικά και παρατίθεται στα γερμανικά στο βιβλίο του Γεωργίου Λαϊου (σ.277-278, αριθ.24). Από τα γερμανικά την μετάφραση στα ελληνικά σε ελεύθερη απόδοση έκανε όπως και όλα τα άλλα έγγραφα (αριθ. 2,3,4) που περιλαμβάνονται στο παράρτημα η Κούλα Ναλτσατζιάδου-Τερζούδη την οποία ευχαριστώ και από την θέση αυτή.
7.Καπετανάκη-Ακρίτα, Νικ., ο.π., σ.63 και 66.
8.Βακαλοπούλου, Κων. Α., Οικονομική λειτουργία του μακεδονικού και θρακικού χώρου στα μέσα του 19ου αιώνα στα πλαίσια του διεθνούς εμπορίου, Θεσσαλονίκης 1980, σ.92,94
9.Λαϊου, Γεωρ., Σίμων Σίνας, Αθήνα 1972, σ.21.
10.ο.π., σ.26.
11.ο.π., σ.53.
12.Βλέπ. σημ. 6.
13.Βλεπ. σημ. 6.
14.Το έγγραφο στο παράρτηµα σε ελληνική µετάφραση µε αριθ. 2. Το γερµανικό κείµενο στο βιβλίο του Γεωρ. Λαϊου (σ.278, αριθ.25). Βλέπ. και σηµ. 6.
15.Την έκθεση του πρεσβευτή Ottenfels στα γερµανικά βλέπ. στο βιβλίο του Γεωρ. Λαϊου (σ.279-812, αΡΙθ.26). Την µετάφρασή της στα ελληνικά σε ελεύθερη απόδοση στο παράρτηµα, αριθ. 3. Βλέπ. και σηµ. 6.
16.Το υπόµνηµα του Γεωργίου Σίνα στα γερµανικά στο βιβλίο του Γεωρ. Λαϊου (σ.280- 283, αριθ. 27). Την µετάφραση στα ελληνικά σε ελεύθερη απόδοση στο παράρτηµα, αριθ. 4. Βλέπ. και σηµ. 6.
17.Λαϊου, Γεωρ., ο.π., σ.56
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1
(Επιστολή του Μαχµούτ πασά της Δράµας προς τον Γεώργιο Σίνα στην Βιέννη σχετικά µε την αποστολή βαµβακιού για πούληση).
Aufrichtiger, geehrter Freund, Kaufrnann Sina!
Χωρίς να αναµιχθεί ο Σίνα ο Παναγιώτης ή κάποιος άλλος και λαµβάνοντας υπόψει την φιλία που υπάρχει µεταξύ µας και την εµπιστοσύνη που τρέφω στο πρόσωπό σου πρέπει να θεωρείς σαν δική σου και όχι δική µου περιουσία τα 900 φορτία (κασόνια βαµβάκι). Την πούληση αυτών την αναθέτω στη δική σου φροντίδα.
Μόλις τα εµπορεύµατα φτάσουν µε το καλό και µε τη βοήθεια του Θεού εκεί στείλτα, µε το ίδιο δελτίο παραλαβής (εννοεί µάλλον τα φορτηγά ζώα) και µε το ίδιο δροµολόγιο πίσω και βιάσου να πεις την αξία τους.
Αυτή είναι η επιθυµία µου.
Ανεξάρτητα σε ποιο ποσό θα κυµανθεί το καθαρό κέρδος πρέπει να υπολογισθεί όχι σε Gulden (φιορίνια) αλλά σε τούρκικα. Πιάστρα και να µου ανακοινωθεί αν το ποσό σταλεί στην Κωνσταντινούπολη ή κρατηθεί από σένα. Θα σου το γράψω και σύµφωνα µε τις οδηγίες µου πρέπει να κινηθείς.
Περιµένω από σένα φίλε µου στις παρούσες εργασίες να δείξεις ζήλο και ενέργεια.
Στις πρώτες µέρες του Φεγγαριού
Redi-ul-ewweI 1236 (=17.5.1821)
(υπογ.) Μαχµούτ πασάς της Δράµας
(Κρατικά Αρχεία Βιέννης. Καγκελλαρία. Τουρκία VII. Χαρτόνι 33)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2
(Έγγραφο της Υψηλής Πύλης προς τον αυστριακό πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη Ottenfels µε το οποίο ζητάει όπως ο Γεώργιος Σίνας πληρώσει την αξία του βαµβακιού σ' αυτήν µετά τον θάνατο του Δράµαλη).
Der Reis-Efendi an den Internuntius von Ottenfels.
Uebersetzung
Ο προηγούµενος διοικητής του Μοριά ο µακαρίτης Δράµαλης - Μαχµούτ πασάς όταν ακόµη ζούσε έστειλε στις 15 Schaban του 1236 (17 Μαϊου 1821) στον καταγόµενο από τη Ρούµελη αλλά στο εν τω µεταξύ εγκαταστηµένο στη Βιέννη Τούρκο ραγιά και έµπορα Σίνα µε τη µεσολάβηση κάποιου Καπάκογλου Χουσείν από την Προσοτσάνη η οποία ανήκει δικαστικά στη Δράµα της Ρούµελης, 3.157 φορτοδέµατα καθαρό, δίχως κουκούτσια,
βαµβάκι για πούληση. Αυτός ο Χουσείν µετά ταξίδεψε ο ίδιος του στη Βιέννη στις 13 Schaban 1237 (5 Μαίου 1822), ανέλαβε τα µεταφορικά και όλα τα έξοδα και µετέφερε στον παραπάνω αναφερόµενο έµπορα 184.893 1/2 οκάδες βαµβάκι πήρε δε ένα χρεώγραφο από τον έµπορα δυνάµει του οποίου έπρεπε τα οφειλόµενα 95.800 βιεννέζικα Gulden τα οποία σύµφωνα µε την τότε τρέχουσα τιµή αντιστοιχούσαν σε 335.300 πιάστρα (3 1/2 πιάστρα Χ 1 Gulden) να εξοφληθούν σε δύο δόσεις δηλαδή η πρώτη στις 5.4.1823 και η δεύτερη στις 25.4.1823.
Εφ' όσον όµως µε το θάνατο του πιο πάνω αναφερόµενου πασά όλες οι απαιτήσεις, αγαθά και περιουσίες του ανήκουν στο δηµόσιο είναι επακόλουθο ότι συµπεριλαµβάνονται σ' αυτά και τα ποσά βαµβακιού που πρέπει να καταβληθούν από τον έµπορα Σίνα. Και ενώ έληγαν οι ηµεροµηνίες πληρωµής φρόντισε ο δεύτερος Σταυλάρχης ο οποίος είχε διοριστεί σε αυτή την υπόθεση υπεύθυνος διοικητής να ειδοποιήσει στις ανώτερες υπηρεσίες να εισπράξουν τα ποσά που αναφέρθηκαν.
Στις 8 Redscheb 1238 (18 Μαρτίου 1823)
(Κρατικά Αρχεία Βιέννης. Καγκελλαρία. Τουρκία VII, Χαρτόνι 18)
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3
(Εισηγητική έκθεση του αυστριακού πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη Ottenfels προς τον Μέττερνιχ για την ικανοποίηση της απαιτήσεως της Υψηλής Πύλης).
15. Υστερόγραφο 5 του βαρώνου Ottenfels ηµεροµηνίας 26 Μαρτίου 1823 στον ηγεµόνα Metternich όσον αφορά την απαίτηση του Δράµαλη-Μαχµούτ-πασά από κάποιον ευρισκόµενο στη Βιέννη ραγιά ονόµατος Σίνα. Επειδή δεν υπάρχει τουρκικός εµπορικός φορέας στην Βιέννη αποτάθηκε σε µένα η υπηρεσία µε την παράκληση να εκµεταλλευτεί την
καλοπροαίρετη υψηλότητά σου για να δοθεί κάποιο τέλος έτσι ώστε να ικανοποιηθεί η απαίτηση για την απόκτηση κάποιας δηµόσιας περιουσίας από κάποιον τούρκο υπήκοο και έµπορα που βρίσκεται στη Βιέννη.
Το αντικείµενο για το οποίο πρόκειται είναι το εξής: Οταν ο µέχρι τώρα διοικητής του Μοριά Δράµαλης-Μαχµούτ-πασάς πριν από 4 µήνες περίπου πάλευε µε το θάνατο έλαβε γνώση η κυβέρνηση από τα χαρτιά της κληρονοµιάς του ίδιου ότι ο Μαχµούτ-πασάς είχε να παίρνει από τον στην Βιέννη βρισκόµενο ραγιά Σίνα 95.800 Gulden ή σε 335.300 τουρκικά
πιάστρα που οι ηµεροµηνίες πληρωµής ή είχαν ήδη περάσει ή σε πολύ λίγο διάστηµα θα περνούσαν.
Επειδή ως γνωστό κληρονόµος της περιουσίας µουσουλµάνων που δουλεύουν σε κρατικές υπηρεσίες είναι το δηµόσιο έτσι αυτό όχι µόνο διεκδίκησε όλα τα υπάρχοντά του αλλά και ό,τι ο Μαχµούτ πασάς είχε να παίρνει (από άλλους).
Σύµφωνα µε την επιθυµία του Αφέντη Reίs-Εφέντη τολµώ να εκφράσω την παράκληση όπως η Υψηλότητά σας να αρχίσει την διαδικασία έτσι ώστε ο παραπάνω αναφερόµενος έµπορας να κληθεί και να ανακριθεί για ποιο λόγο δεν πληρώνει τα καθυστερηµένα χρέη που οφείλει στον Δράµαλη Μαχµούτ Πασά και αν εξακριβωθεί ότι είναι πράγµατι έτσι να γίνουν οι σχετικές διαδικασίες ώστε να καταβληθεί το ποσό στο (τουρκικό) δηµόσιο. Για τον σκοπό της διαδικασίας αυτής υποβάλω συννηµένα το γνήσιο ντοκουµέντο του Reis - Efendi καθώς επίσης και τη µετάφραση του ντοκουµέντου.
Πρέπει οπωσδήποτε να παρατηρήσω ότι η προθυµία που δείξαµε να προωθηθούν οι υποθέσεις µε γρήγορο ρυθµό βοήθησαν και στο να επιταχυνθούν διαδικασίες αυστριακών υπηκόων που σχετίζονταν µε το οθωµανικό δηµόσιο.
(υπογρ.) Ottenfels
(Κρατικά Αρχεία Βιέννης. Καγκελλαρία. Τουρκία VII, Χαρτόνι 18)
Συνεχίζεται
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4
(Υπόµνηµα του Γεωργίου Σ.Σίνα προς το Υπουργείο Αστυνοµίας σχετικά µε την οφειλή του προς τον Δράµαλη)
Beilage
Ο υπογεγραµµένος έµπορος της επιχείρησης Σ.Γ.ΣΙΝΑ δηλώνει µε τιµή ότι ναι µεν είναι χρεωµένος στον µακαρίτη Μαχµούτ Πασά της Δράµας Μακεδονίας µε το ποσό των 335.300 πιάστρων αλλά ότι µπορεί να καθυστερήσει την εξόφληση µέχρις ότου δεν κατακρατηθούν τα χρεωστικά που του εκδόθηκαν ad cassadum ή µέχρις ότου του
εξασφαλιστεί κάποια άλλη εγγύηση όσον αφορά την µεταβιβαζόµενη πληρωµή στο ανώτερο µεγαλοπρεπές δηµόσιο για µελλοντικές ζηµιές και επιπτώσεις, πράγµα για το οποίο η εµπορική επιχείρηση έχει δικαίωµα σύµφωνα µε το αντίστοιχο νόµο του Κρατικού Κώδικα, παράγρ. 1428. Η εµπορική επιχείρηση Σ.Γ.Σίνα εξέδωσε 2 έγγραφα αναφερόµενα στο χρέος προς τον Μαχµούτ πασά της Δράµας και µάλιστα το ένα από κάθε άποψη ισχύον για αρχικό πιστωτικό 95.800 Gulden (Cοuνentiοns-νόµισµα) και το δεύτερο λεγόµενο αλλαγής χρέους έγγραφο ή επιστολή σύµφωνα µε το οποίο το αρχικό χρέος των 95.800 Gulden (νόµισμα Cοuνentiοn) µετατρέπεται σε τούρκικα πιάστρα υπολογιζόµενα προς 3 1/2 πιάστρα το ένα Gulden και το οποίο διαµορφώθηκε στο ποσό των 335.300 πιάστρων τούρκικων επί 40 pav το ένα. Και τα δύο αυτά έγγραφα γράφτηκαν από την εµπορική επιχείρηση του Simon Georg Sina και κατέληξαν στον πιστωτή µας Μαχµούτ πασά της Δράµας και µπορούν να παραδοθούν στο ανώτατο µεγαλοπρεπές δηµόσιο χωρίς κίνδυνο διπλής πληρωµής έναντι µιας δικής του απλής απόδειξης ή παραµερισµό των δύο εκδοθέντων πιστωτικών εγγράφων ή τουλάχιστον του πρώτου αρχικού εκδοθέντος πιστωτικού εγγράφου για το ποσό των 95.800 Gulden 20 Groschen δηλ. για το σηµαντικό ποσό των 335.300 πιάστρων.
Η υπογραφόµενη εµπορική επιχείρηση Simon G.Sina έλεγξε µε επιµέλεια και τα δύο έγγραφα που του δόθηκαν δηλαδή την δήλωση του κυρίου Munzmardein µε ηµεροµηνία "Κωνσταντινούπολη 10.9.1823" όπως και το έγγραφο που απευθυνόταν στην υψηλότητα κύριο Intemuntius µε ηµεροµηνία 25.8.1823 µεταφρασµένα και τα δύο στα γερµανικά, και
διαπίστωσε ότι ούτε αυτά ούτε οι βεβαιώσεις του τουρκικού κράτους του προσέφεραν ασφάλεια εν όψει µελλοντικών ζηµιών και προβληµάτων γιατί ως γνωστό σύµφωνα µε το νόηµα αυτών των ντοκουµέντων το τουρκικό δηµόσιο, έχει το δικαίωµα να απαιτήσει και να εισπράξει αυτά που όφειλε ο εµπορικός οίκος Simon G.Sina στον µακαρίτη Πασά της
Δράµας. Να απαιτήσει δηλαδή το ποσό των 335.300 πι άστρων εµφανιζόµενο σαν κληρονόµος του πασά της Δράµας.
Προτείνει ως εκ τούτου τα ακόλουθα προφυλακτικά µέτρα στην περίπτωση που το δηµόσιο επιµείνει στην πληρωµή:
1. Την αναβολή αποδοχή των πιστωτικών εγγράφων του Simon G.Sina.
2. Να ορισθεί γραπτώς η διαδικασία απόσβεσης των πιστωτικών εγγράφων την οποία πρέπει να φροντίσει (να κάνει) το δηµόσιο διά µέσου της Καγκελαρίας.
3. Την έκδοση µιας δήλωσης της Καγκελαρίας σύµφωνα µε την οποία δεσµεύεται η ίδια να εγγυηθεί στον εµπορικό οίκο Simon G.Sina για ενδεχόµενες χρηµατικές απώλειες ή ζηµιές οι οποίες θα δηµιουργηθούν σε περίπτωση που δεν παραµερισθούν προσωρινά τα πιστωτικά έγγραφα.
4. Την δήλωση του φυσικού κληρονόµου του Μαχµούτ - Πασά της Δράµας ότι η εξόφληση του ποσού των 335.300 πιάστρων πρέπει να γίνει οπωσδήποτε στο (τουρκικό) δηµόσιο.
Το πρώτο προφυλακτικό µέτρο φαίνεται να είναι πιο ευνοϊκό για τον Simon Sina γιατί δεν υπάρχει φόβος ούτε εδώ (στην Βιέννη) ούτε στην Τουρκία να διεκδικήσει κανείς το ποσό αυτό.
Το δεύτερο προφυλακτικό µέτρο είναι η σύνταξη του κειµένου της απόσβεσης του χρέους την οποία ο εµπορικός οίκος σύµφωνα µε το νόµο δικαιούται.
Το τρίτο µέτρο θα ήταν η παραχώρηση µιας δήλωσης από την πλευρά της
Καγκελλαρίας που θα καθησύχαζε εντελώς τον οίκο S.G.Sina.
Τέλος το τέταρτο λιγότερο προφυλακτικό µέτρο θα ήταν µία δήλωση των
κληρονόµων του Μαχµούτ την οποία εύκολα θα µπορούσε να αποσπάσει το (τουρκικό) δηµόσιο και η οποία θα καθησύχαζε τον οίκο Simon G.Sina. Παρόλα αυτά όµως δεν θα εξασφάλιζε στον Sina απόλυτη σιγουριά γιατί ακόµη και µετά το θάνατο του Μαχµούτ θα µπορούσε ένας τρίτος ακόµη εκτός από τους απογόνους του να διεκδικήσει το ποσό των 335.300 πιάστρων και να τον πιέσει µε βία σύµφωνα µε τους τούρκικους νόµους να πληρώσει Μένουν λοιπόν σαν πιο ευνοϊκά τα τρία πρώτα προφυλακτικά µέτρα.
Αν ο εµπορικός οίκος S.G.Sina δεν είχε εµπορικές συναλλαγές µε την Τουρκία δεν θα χρειαζόταν τόση προσοχή. Επειδή όµως δυστυχώς εκ πείρας είναι γνωστό ότι στην Τουρκία δεν ισχύουν οι ίδιοι νόµοι που ισχύουν στη Μακεδονία και πολύ συχνά αυτοί λειτουργούν για το δικό τους συµφέρον είναι δυνατόν κάποιος κάτοχος ενός από τα πιστωτικά ή και κάποιος γιος του Μαχµoύτ να απαιτήσει από µένα το ποσό και να µε στείλει για δικαίωση στις κρατικές υπηρεσίες όπου δεν πρόκειται να δικαιωθώ γιατί θα µου λείπουν τα µέσα προστασίας µου. Γι' αυτό είµαι πρόθυµος να πληρώσω το ποσό των 335.300 πιάστρων αν κατοχυρωθώ από αυτά τα δυσάρεστα επακόλουθα.
Μετά από αυτή την ειλικρινή περιγραφή, η διεύθυνση της Αστυνοµίας δεν θα πρέπει να δυσαρεστηθεί µε τον εµπορικό οίκο Simon G.Sina αν αυτός αρνηθεί να πληρώσει σε µία ξένη χώρα ένα τόσο σημαντικό ποσό δίχως να λάβει κάποιες προφυλάξεις για τις οποίες έχει το νόμιμο δικαίωμα.
Βιέννη 22 Δεκεμβρίου 1823
[Εμπορικός Οίκος] Σίμων Γ. Σίνας
(υπογ) Γεώργιος Σ. Σίνας
Από την υπηρεσία επιβεβαιώνεται το γνήσιο της υπογραφής του Σίνα.
Βιέννη 22 Δεκεμβρίου 1823 (υπογραφή)
(Κρατικά Αρχεία Βιέννης. Καγκελλαρία. Υπουργείο Αστυνομίας. Φ. 47)
Πηγή:
Πρωινός Τύπος.
.jpg)
